رژيم غذائى

كسى كه مايل است بهداشت را رعايت كند، نبايستى سبزى زياد (بقول ) و ميوه جات و نظائر آنرا غذاى اصلى خود قرار دهد، زيرا غذاهاى نرم كننده ، خون را كم كرده و مى سوزاند و غذاهاى سنگين نيز بلغم آور بوده بدن را سنگين مى كند.
بهترين غذاها براى تندرستى عبارتند از:
۱- گوشت به ويژه ماهى و مرغ ، گوشت بزغاله گوشت گوساله و گوشت بره بى چربى .
۲- گندم كه خوب پاك و تميز شده باشد و هيچگونه تخم علف و غيره در آن نباشد تا نان خوب دهد و نيز ميوه جات و سبزيجات كه منبع ويتامينهاى مورد نياز بدن ميباشند.
۳- شيرينى هائيكه با مزاج هر فرد سازش داشته باشد، يعنى متناسب با مزاج كنونى او باشد (به ويژه شيرينى هاى طبيعى – عسل ، خرما، كشمش …).
۴- نوشابه ها كه بايد خوشبو، خوش طعم و تازه باشند.
در غذاى روزانه نبايستى غذاى ديگرى غير از چهار نوع بالا قرار گيرد، مگر براى رژيم بيمارى يا در دست نبودن يكى از آنها.
در بين ميوه ها آنهائيكه مشابه غذا هستند عبارتند از:
انجير، انگور، مشروط بر اينكه اين ميوه ها كاملا رسيده و شيرين بوده و از هر گونه كرم زدگى ، از قارچها و ساير عوامل انگلى در امان باشند و نيز خرما در سرزمين هائيكه به خوردن آن عادت دارند، اينها كه گفته شد به نوبت خود خوب و مفيد است .
غذاها
غذا را نبايد بدون اشتها خورد و تا اشتهاى حقيقى پيدا نشود تناول ننمائيد. در زمستان غذائى بهتر است كه گرمى و نيرو دهد برعكس در تابستان غذائى مناسب است كه اندكى سردى بخشد و يا گرمى آن اندك باشد مثلا خوردن كره در زمستان خوب و تابستان سودمند نيست .
گرمى و سردى غذا هرگز نبايد خارج از توان شخص باشد و بايستى در حد تحمل ، هر غذائى را مصرف نمود بر حسب عادت روزانه بايستى غذا مصرف شود نه در فراوانى اسراف و نه در كمبود امساك زيرا هر دو زيان آور است .
اگر مقدارى از غذاى داروئى مصرف شده باشد بايد سعى كرد و صبر نمود تا كاملا حل و جذب شود سپس غذاى بعدى را صرف نمايند و چيزى كه ضد آن باشد مصرف ننمايند.
اگر غذاى سنگين و امتلاءآور مصرف شود بايد در تعقيب آن غذاى سبك و لطيف مصرف نمود زيان بخش ترين نوع ، غذاهائى است كه قبل از هضم غذاى اولى خورده شود بدين ترتيب بدترين كارها پر كردن شكم و پرخورى است به ويژه اگر غذاى ناپسند باشد.
دردهائيكه به علت پرخورى و خوردن غذاهاى غليظ (چرب سرخ كرده پرحجم ) مثل دردهاى مفاصل به وجود آمده باشد در هنگام خوردن اينگونه غذاها آن دردها زيادتر خواهد شد و پرخورى باعث ابتلاء به بيماريهاى تنگ نفس ، برونشيت ، نقرس ، و دردهاى كبدى و بيماريهاى بلغمى (سنگين و سخت شدن بدن ) و سودائى خواهد شد.
پرخورى غذاهاى لطيف بيماريهائى از قبيل ورم ، تبهاى نامنظم ، و لختى و شلى به بار خواهد آورد. عوارض خوردن غذاهاى چرب و سنگين و ديرهضم را مى توان با كم خورى و غذاهاى لطيف و ساده جبران نمود. هيچگاه نمى توان عوارض خوردن غذاهاى سنگين را با غذاهاى سنگين تر جبران نمود.
موضوع تناسب غذائى و رعايت سرد و گرم و ضد و نقيض بودن آنها در بيشتر كشورها معمول و مرسوم است مثلا آشاميدنيهاى مختلفى براى غذاهاى مختلف در نظر گرفته اند چنانچه چلوكباب را با دوغ ، كله پاچه را با آب انار، حليم و روغن را با آب انگور و نيز ادويه هائى براى غذاها بدين طريق در نظر گرفته اند كه سماق و ترشى را با چلوكباب ، دارچين را با حليم و روغن و كدو و نعناع را با پنير و مشگ طرامشيع يا كاكوتى را با ماست و گلاب را با هندوانه مصرف نمايند.
بايستى بعد از خوردن غذاهاى سنگين اندكى راه رفت و هيچگاه نبايد بعد غذاهاى سنگين بلافاصله خوابيد و پس از خوردن غذاهاى سنگين نبايستى عصبانى شد و حركات شديدى را انجام داد هرگز نبايد آنقدر غذا خورده شود كه جائى در معده نباشد بايد قبل از سير شدن و باقى ماندن اشتها دست از طعام كشيد زيرا اين باقيمانده اشتها خود پس از ساعتى از بين مى رود. مسئله خوراك مسئله زنده بودن است و بايد به مقدارى عادت كرد كه لازمه بدن است و هيچگاه نبايد از آن مقدار پا را فراتر نهاد.
بدترين غذاها آن است كه بر معده سنگينى كند و بدترين نوشابه ها آن است كه زياد مصرف شود كسى كه امروز بيش از حد طبيعى خورده است براى جبران آن بايستى فردا خود را گرسنه نگهدارد و اگر بتواند در آن روز بيشتر كار كند و اگر نتوانست اندكى بيشتر راه رود و راه رفتن را ادامه دهد. يكى از دانشمندان معتقد است كه ((من پياده روى را بعد از نهار دوست مى دارم زيرا بدن را براى غذاى شام مساعد مى سازد)).
مقدار غذا
مقدار غذاى روزانه بايستى بر مبناى عادت باشد. شخص تندرست بايد آنقدر بخورد كه احساس سنگينى نكند، شكمش نفخ نكند، غذا در گلويش ‍ نيايد و حالت تهوع و استفراغ پيدا ننمايد و بى خوابى بر او غلبه نكند.
هر غذايى كه طعمش دير احساس شود يعنى ديرچش باشد ناپسند و هر غذائى كه نبض را تند و نفس را كوتاه نمايد، آن غذا از حد اعتدال بيشتر مصرف شده است .
اگر كسى بر اثر خوردن غذائى مزاجش بيشتر به سردى يا به گرمى گرايد بايد در مصرف آن تاءمل كند. كسى كه غذايش در يك وعده هضم نمى شود بايد بتدريج غذا را تناول كند و از آن بكاهد. غذاى سودامزاجان بايستى اندكى خنك و كمتر گرم باشد، و غذاى صفراوى مزاجان بايستى رطوبتى و خنك كننده باشد كسى كه خونش گرم است به غذاهاى سرد و كم انرژى و كسى كه خونش بلغمى است بايد خوراكش اندك و كمى گرم و لطيف باشد طالبان سلامتى و پيروان بهداشت بايستى نكات زير را رعايت نمايند.
اگر غذاى سرد و ديرهضم مصرف كرده باشند نبايد به دنبال آن غذاى زود هضم و رقيق مصرف نمايند زيرا اين غذاى رقيق دنباله رو، زودتر از غذاى قبلى هضم شده و غذاى ديرهضم باقى مى ماند لذا فاسد و متعفن مى گردد و هر چه با آن غذا بياميزد آن هم تباه مى گردد مگر در حالتى كه بعدا ذكر خواهد شد و شايسته نيست كه عكس اين رژيم برقرار شود (خوردن خوراك غليظ به دنبال غذاى رقيق ).
كسانى كه از غذاهاى نامطلوب لذت مى برند خود را فريب مى دهند زيرا اين غذاها به مرور ايام ، خلطهاى ناپسند و بيمار كننده به وجود مى آورند.
كسى كه در بدنش خلطهاى بد وجود داشته باشد رواست كه از غذاهاى خوب استفاده كند تا به تدريج خلط غالب ناپديد شود.
كسى كه زياد گوشت مصرف كند بايد هر چند وقت مقدارى خون بدهد به اين نكته بايد توجه داشت كه بهترين غذاى مطلوب آن است كه آدمى از خوردن آن لذت مى برد ليكن غذاى لذيذ در شرايطى خوب است كه اندامهاى اصلى همه سالم باشند وگرنه لذت بردن دليل بر خوبى نمى شود و بايد دانست تناول غذاى بيش از حد طبيعى خود زيان آور است . وعده هاى غذا بهترين دستور در مورد صرف طعام است و بايستى اعتياد را مراعات كرد كه اگر روزى ۲ وعده غذا خورده مى شود همچنان اكتفا شود زيرا كم كردن آن مساوى است با لاغر شدن و زيادى آن برابر است با چاق شدن .
اگر غذاى وعده قبلى هضم نشده باشد، و بخواهند غذا ميل كنند باعث نفخ ، ترش كردن ، بدطعمى دهان ، تلخى دهان و لينت شكم خواهد شد.
افراد چاق و فربه نبايستى بلافاصله كه از حمام خارج شده اند غذا تناول كنند و اينگونه اشخاص چاق و فربه بهتر است روزانه يك وعده غذا را كم نمايند و نبايستى در هنگام صرف غذا آب زيادى بنوشند.
كسانى كه بيماريهاى صفراوى دارند اگر مدت زيادى گرسنه بمانند صفرا در معده آنها راه يافته غذاى بعدى را فاسد خواهد كرد. افرادى كه داراى بدنى مرطوب و مزاج رطوبتى باشند نمى توانند مانند خشك بدنها تحمل گرسنگى داشته باشند، نوشيدن آب در موقع غذا خوردن و بلافاصله بعد از غذا آب خوردن زيان آور است زيرا آب چون سريع الضهم است غذائى كه با آن مصرف شود نيز زود هضم شده و گذشتن آن از معده بدون واقع شدن تحت اعمال شيميائى مخصوص باعث ناراحتيهاى گوارشى است . دو ساعت بعد از غذا خوردن آب مفيد است .
كسانى كه داراى طبع گرم هستند بعد از خوردن غذاى غليظ دچار كشيدگى معده و افتادگى آن مى گردند.
كسى كه معده اش خالى است چنانچه غذاى لطيف بخورد معده اش را سلامت نگهداشته است .
بايد دانست كه مبتلايان به پرى معده و امتلاء آن هميشه دچار سستى و خميازه مى باشند كسى كه پير شده و ساليان درازى از عمرش گذشته است بايد بداند كه معده اش نيز پير شده است و بايد مطابق پيرى با آن رفتار كند والا غذاى خورده شده تبديل به مواد زائد گرديده در بدنش جمع مى شود.
كسى كه عادت به خوردن غذاى غليظ دارد (چرب و پرحجم ) اگر بخواهد يك دفعه به غذاى رقيق رو آورد صلاح نيست و بايستى به تدريج اين كار را شروع كند و عكس آن نيز صادق است .
مصرف غذاهاى غليظ در پيران بيشتر باعث جمع شدن مواد اضافى در دستگاههاى گوارش و عروق آنها خواهد شد و دردهاى مفصلى را تشديد خواهد كرد.
زيانهائى كه خوردن غذاى گرم روى مى دهد با خوردن سكنجبين جبران خواهد شد. كسى كه از غذاى غليظ ناراحت شود و مزاجش گرم باشد چاره اش با سكنجبين و اگر مزاجش سرد باشد با خوردن مقدارى فلفل و پودينه آسايش خواهد يافت . غذاهاى لطيف براى سلامتى بدن بهتر، ليكن نيرودهندگى آن كمتر است كسى كه مايل است تنى چابك و چالاك داشته باشد بايد از غذاهاى غليظ و پرحجم به اندازه اعتدال استفاده كند ورزشكاران و كسانى كه داراى كارهاى سنگين و خسته كننده هستند مى توانند از غذاهاى غليظ استفاده كنند. خوابهاى دراز باعث هضم غذاى غليظ است و خوردن ميوه جات در تابستان قبل از غذاها لازم است ليكن در اثر رقيق شدن خون ، بدن را آماده پذيرش بيمارى مى نمايد.
روش مطلوب اين است كه افرادى كه ميوه زياد مصرف مى كنند بايستى پياده روى بيشتر داشته باشند زياده روى در غذاهاى خشك اشتها را كم ، رنگ و رو را زشت و مزاج را خشك مى كند زياده روى در غذاهاى ترش ‍ پيرى را زودتر مى رساند با خوردن غذاى تند و شور و تندى غذا، معده را آسيب و شورى بيحد چشم را ضعيف مى نمايد.
هضم غذا
غذاى چسبنده ديرتر هضم مى شود، خيار پوست نكنده از پوست كنده زودتر هضم مى گردد نان سبوس دار زودتر از معده مى گذرد، كسى كه خسته شده و به غذاى لطيف عادت داشته باشد اگر غذاى غليظ خورد برايش ‍ ناگوار است همچنان براى شخص خشمگين غذاهاى مزدوج ممكن است ديرتر هضم شوند زيرا هر يك زمانى را براى هضم لازم دارند پس غذاى ساده بهتر است ، شخصى كه غذاى مزدوج مصرف مى كند بايستى چند گونه غذا را هضم كند در اين صورت كار دستگاههاى او همزمان نخواهد بود و اين باعث اختلال است سلحشوران قديم از خوردن چندين غذا باهم امتناع مى كردند مثلا ظهر گوشت تنها و شب نان ساده و صبحانه نيز از يك غذا استفاده مى كرده اند.
براى مزاج دموى ، تمرهندى ، آلوچه خشكه و آلو، انار، سوپ جو سبزيهاى خشك ، سكنجبين ، زرشك و عناب براى مزاج صفراوى ، سوپ يا مرق ماش ، سوپ جو با سبزيهاى خشك ، آش جو و آب غوره و گشنيز، اسفناج ، آب آلو و غيره مفيد است و:
براى مزاج بلغمى ، سوپ مرغ ، نخودآب ، شيره تخم كاوشه مطلوب تر است .
براى مزاج سوداوى ، سوپ مرغ و سبزى ، نخود آب ، كاوشه ، زرده تخم مرغ ، اسفناج ، آب گوشت ساده و سوپ گوشت نافع است