درمان بیماریهاى مقعد در طب سنتی

شایع ترین بیماریهاى این عضو که بواسیر و فیستول (سوراخ عفونى و یا فرورفتگى است که متاءسفانه مزاحم سختى براى بیمار است ) و ترک خوردگى یا شقاق و بالاخره خیلى نادرتر – سرطان این ناحیه است ، خارج شدن مقعد نیز یکى از بیماریهاى شایع در اطفال و در اشخاص پیر و ضعیف است ، مقعد عضوى است بسیار حساس کوچکترین تغییر مزاجى اثرش ‍ روى آن ظاهر مى شود مثل گرم شدن مزاج که اثرش خارش و سوزش مقعد است و پیدایش اسهال که خروج مقعد در تعقیب آن است مخصوصا در اطفال .
بواسیر
این بیمارى به عناوین و اشکال مختلفى خود را نشان مى دهد مثل تکمه اى ، زگیلى شکل ، توبولى ، آویزان مثل ریشه و یا به شکل کلافه واریسى شکل عروق و غیره .
درمان :
اگر بیمار پرخون و چاق و مبتلا به فشار خون باشد، فصد نمایند و خون کم کنند و سپس جوشانده هلیله تجویز نمایند و پرهیز از غذاهاى غلیظ از شور، سوداوى مثل گوشت گاو و آهو و شتر و ماهى شور و گوشت سایر حیوانات وحشى ، بادنجان ، عدس ، کلم ، خرما، پنیر و آب خیلى سرد لازم است و بایستى مدام طبع نرم و لینت مزاج برقرار باشد که این خیلى مهم است و هلیله یا آمله یا اطریفل صغیر و مقل براى لینت مزاج بکار برند، بعد از تنقیه و نرم کردن طبع اگر دردى در کار باشد از پخته برگ کلم و پوست خشخاش و روغن گل و سفیده تخم مرغ براى تسکین درد استفاده نمایند.
این دارو براى ضماد به محل بواسیر تجویز مى شود، مرهم سفیداب مفید است به فرمول زیر:
نسخه :
کندر ۵ گرم
مرمکى ۵ گرم
مصطکى ۵ گرم
ریشه انجبار ۱۰ گرم
گل ارمنى ۱۰ گرم
گلنار ۱۰ گرم
مازو ۵ گرم
بلوط ۵ گرم
تخم مورد ۵ گرم
میوه کاج ۱۰ گرم
گل سرخ ۵ گرم
همه رانرم کوبیده در موم حل کرده استعمال نمایند بصورت شیاف یا سائیده داروها را در کمى روغن زیتون حل کرده به صورت ضماد استعمال شود.
نسخه :
سفیداب قلع ۱۰ گرم
اکسیددوزنگ ۵ گرم
اسید بوریک ۵ گرم
وازلین استریل ۲۵ گرم
پیاز ۱ عدد
در روغن ریخته خوب له کرده به محل مقعد ضماد کنند این دارو را در روغن کوهان شتر بپزند مفید و مؤثرتر است .
نسخه :
تخم شبت ۵ گرم
مغزناخنک ۵ گرم
گل بنفشه ۵ گرم
گل خطمى ۵ گرم
گل پنیرک ۵ گرم
خیلى نرم کوبیده سائیده با روغن گل یا روغن بنفشه آمیخته ضماد نمایند.
نسخه :
مغز ناخنک ۵ گرم
گل خطمى ۵ گرم
پوست خشخاش ۵ گرم
تخم کتان ۱۰ گرم
نرم سائیده در سفیده تخم مرغ حل کرده استعمال نمایند.
پیه مرغ ۲۵ گرم ، مقل ۵ گرم ، میعه ۵ گرم ، مغز ساق قلم گاو یک عدد پیه و مغز ساق قلم گاو را حل کرده داروها را در این روغن ریخته مخلوط و حل نمایند سپس داروهاى نرم شده فوق را اضافه کرده خوب بسرشند از این پماد به محل مقعد ضماد نمایند. تخم تره ، خیار دشتى ، سیاهدانه ، دانه اسفند، و کندر را روى آتش ریخته بخور دهند، چنانچه گفته شد این دستورات براى موقعى است که درد وجود داشته باشد، حال اگر درد و المى در کار نباشد از داروهاى خشک کننده استفاده نمایند.
نسخه خشک کننده خون بواسیر
مورد، میوه کاج ، اقماع بادنجان ، ریشه کبر یا خیار دشتى ، شخم حنظل ، مر، مقل ، پوست انار، زرد چوبه ، عفض ، کندر، دانه اسفند، تخم پیاز از این داروها هم به صورت بخور و هم مى توان چندتاى آنها را نرم کوبیده در آب تره ریخته به محل مقعد ضماد نمایند ومدتى مرتبا با روغن زیتون کهنه محل را ماساژ دهند، کندر و خون سیاوشان را نرم کوبیده به صورت پودر به موضع بواسیر بپاشند.
نسخه :
پوست انار ۱۰ گرم
بلوط ۵ گرم
کندر ۵ گرم
میوه کاج ۱۰ گرم
نرم کوبیده با آب انگور جوشانده صبح و عصر ضماد نمایند اگر بواسیر با درد و پرخونى همراه بوده و خونى خارج نشود و ورم آن نیز زیاد شده باشد بیمار را بایستى در آب گرم نشانند.
و با روغن زیتون با روغن کرچک و یا روغن مغز ساق گاو محل را چرب نمایند یا کوهان شتر بمالند تا نرم شود، در اینجا براى لینت مزاج و پاکسازى بدن از جوشانده هلیله استفاده باید نمود.
نسخه براى خونریزیهاى بواسیر
پوست انار ۲۰۰ گرم
مازو ۱۵ گرم
تخم مورد ۲۰ گرم
دکمه یا تخم گل ۲۵ گرم
همه را جوشانده بیمار را در آب آن بنشانند.
نسخه دیگر
سفیداب قلع را در آب بارهنگ حل کرده ضماد نمایند.
نسخه :
بابونه ۵ گرم
گل بنفشه ۵ گرم
مغز ناخنک ۱۰ گرم
تخم شنبلیله ۲۰ گرم
تخم کتان ۱۰ گرم
برگ خطمى ۵ گرم
گل سرخ ۵ گرم
نرم کوبیده بپزند تا مثل خمیر شود گرم گرم ضماد نمایند.
نسخه :
کندر ۵ گرم
مصطکى ۵ گرم
صبر ۵ گرم
گل ارمنى ۵ گرم
خون سیاوشان ۵ گرم
همه را نرم کوبیده با سفیده تخم مرغ و یا با آب بارهنگ خمیر کرده صبح و عصر ضماد نمایند.
نسخه براى بخور
کندر ۵ گرم
مصطکى ۵ گرم
صبر ۵ گرم
گل سرخ ۵ گرم
برگ مورد ۱۰ گرم
مرزنجوش ۵ گرم
مخلوط کرده صبح و عصر بخور دهند.
نسخه براى خونریزى
کندر ۵ گرم
گل ارمنى ۵ گرم
پوست انار ۱۰ گرم
مازو ۵ گرم
بلوط ۵ گرم
همه را نرم سائید پس از مخلوط کردن خمیر کرده صبح و عصر ضماد نمایند.
نسخه براى حمام داروئى
برگ خطمى ، گل پنیرک ، گل بنفشه ، برگ ریحان کوهى ، سبوس گندم ، جومقشر، بومادران ، شبت ، شنبلیله همه را جوشانده بیمار در آب آن بنشیند.
فیستول
فیستولهائى که به مقعد رسیده باشد چون مرتبا ترشحات مقعد در آنها وارد مى شود معالجه و مداواى آن بسیار سخت است زیرا میکروبهاى روده باعث ایجاد عفونت فیستول شده ، به درمان جواب مثبت نمى دهد. از این رو بهترین معالجه عمل جراحى است .
درمان فیستول
شستشوى آن محل با داروهاى ضد عفونت مثل آویشن ، بومادران ، مغزناخنک ، گل خطمى و غیره و گذاردن فتیله آغشته به جاوشیر در فیستول مؤثر است .
نسخه براى شقاق
مغز تخمه کدو ۱۰ گرم
مغز تخم خربزه ۱۰ گرم
سعد ۵ گرم
نرم کوبیده در مغز ساق قلم گاو حل کرده به صورت ضماد استعمال شود.
نسخه حمام داروئى
بلوط، مازو، آویشن شیرازى ، گل بومادران ، مریم گلى ، برگ مورد، سعد، پوست انار همه را در آب جوشانده بیمار در آن بنشیند.
نسخه مؤثر
آنزروت ۵ گرم
مردار سنگ ۵ گرم
زفت ۵ گرم
اشق یا صمغ کما ۵ گرم
کندر ۵ گرم
سقز ۵ گرم
مقل ۵ گرم
زراوند ۵ گرم
جاوشیر ۵ گرم
مرصاف ۵ گرم
نرم کوبیده در موم و روغن زیتون حل کرده جوشانده ، ضماد نمایند.
نسخه :
کهربا ۵ گرم
شادنج ۵ گرم
ریشه ایرسا ۱۰ گرم
ریشه انجبار ۱۰ گرم
بسفایج ۵ گرم
ابهل ۵ گرم
کندر ۵ گرم
تخم مورد ۱۰ گرم
بلوط ۵ گرم
مقل ۵ گرم
همه را نرم کوبیده در موم و روغن کنجد حل کرده بپزند و ضماد نمایند.
نسخه :
مردار سنگ ۵ گرم
گلنار ۵ گرم
زرد چوبه ۵ گرم
خون سیاوشان ۵ گرم
زاج ۵ گرم
سرمه ۵ گرم
موم ۱۵ گرم
همه را نرم کوبیده موم را در ۲۰۰ گرم روغن زیتون داغ شده حل کرده سپس ‍ همه داروها را به روغن اضافه کرده خوب بسرشند و بجوشانند تا بقوام آید صبح و عصر ضماد نمایند.
ورم مقعد
در بیشتر مزاجهاى گرم در تعقیب مصرف داروهاى محرک و گرم این حالت به وجود مى آید که عبارت از سوزش گاهى ، خارش و درد.
درمان :
اول بایستى قطع داروهاى تجویز شده نمایند. سپس داروهاى ضد گرمى مصرف کنند و این نسخه را به صورت ضماد بکار برند.
نسخه :
مغز ناخنک ۱۰ گرم
گل خطمى ۱۰ گرم
گل بنفشه ۱۰ گرم
تاجریزى ۵ گرم
نرم کوبیده بپزند خمیر آن را صبح و عصر ضماد نمایند یا اینکه داروهاى فوق را جوشانده با آب آن خود را بشویند.
زخم مقعد
زخمهاى مقعدى را بایستى هر چه زودتر درمان نمود زیرا در اثر تماس با میکروبهاى سمى روده آلوده شده و عفونى مى شوند لذا بایستى به درمان صحیح و مؤثرى اقدام نمود.
نسخه :
آویشن شیرازى : گل بومادران ، خطمى ، مریم گلى ، شنبلیله ، ریشه ایرسا، گل بنفشه ، خارخسک ، مغزناخنک ، همه را به مقدار مساوى انتخاب کرده روزانه جوشانده با آب آن زخم را بشویند و در آب جوشانده آن بنشینند.
نسخه :
اکسید دو زنگ ، سفید آب قلع ، اسیدبوریک ، مرمکى ، چوب درخت سماق ، چوب درخت مورد به مقدار لازم تهیه کرده خیلى نرم کوبیده و سائیده به محل زخم بپاشند و همه داروهائیکه در خشکانیدن مؤثر است در اینجا نیز مورد مصرف قرار گیرد.
ترک خوردگى یا شقاق مقعد
دستورات زیر در اینجا رعایت شود:
۱- تمیز نگهداشتن و رعایت بهداشت این محل
۲- شستشو با محلولهاى فوق
۳- گذاردن پمادهاى خشک کننده
۴- رعایت لینت مزاج
نسخه :
سفیداب قلع ۵ گرم
اکسید دوزنگ ۵ گرم
اسید بوریک ۵ گرم
وازلین ۵ گرم
موم سفید ۵ گرم
گوگرد زرد ۵/۲ گرم
همه را مخلوط کرده بمالند و یا آرد جو را با مغز ساق قلم گاو مخلوط کرده ضماد بمالند.
و یا روغن تخم شب بو یا روغن سوسن یا روغن کرچک را با مقل گداخته بمالند اگر ورم و درد زیاد باشد از حمام بابونه و مغزناخنک به صورت آبزن استفاده نمایند (یعنى در آب جوشانده آن بنشینند).
نسخه :
پارافین ، روغن کنجد، پیه مرغ ، مغز ساق گاو، روغن کوهان شتر، مقل برابر انتخاب کرده مقل را در لعاب تخم کتان حل کرده بقیه داروها را به آن اضافه کرده پس از ذوب کردن صبح و عصر ضماد نمایند.
نسخه :
مغز ساق گاو، زفت ، سفیداب قلع مردار سنگ ، همه را نرم ساخته صبح و عصر ضماد نمایند.
خروج مقعد
اگر به علت ورم باشد از جوشانده گل بنفشه ، گل خطمى ، بابونه ، برگ کلم ، برگ شلغم و تخم کتان از هر کدام به مقدار لازم تهیه کرده جوشانده بیمار را در آب آن بنشانند. و پمادى از موم روغن بابونه و روغن شبت تهیه کرده بمالند یا با جوشانده گل بنفشه ، بابونه و گل شب بو محل را شستشو دهند موقعى که مقعد داخل شد از بلوط برگ مورد، عفض ، تکمه گل ، و گلنار از هر کدام ۵ گرم گرم نیم کوب کرده جوشانده محل را شستشو داده و نیز مى توان تفاله ها را به محل بیمارى ضماد نمایند.
نسخه :
عدس ۱۰ گرم
گل خطمى ۱۰ گرم
تاجریزى ۵ گرم
سماق ۵ گرم
همه را جوشانده با آب آن شستشو کرده تفاله هاى آن را ضماد نمایند.
نسخه :
سفیداب قلع ۵ گرم
گلنار ۵ گرم
مازو ۵ گرم
زاج ۵ گرم
سرمه ۵ گرم
آقاقیا ۵ گرم
کوبیده به محل بپاشند.
نسخه براى خروج مقعد اطفال
مورد، پوست انار، بلوط، گلسرخ ، زاج ، گلنار، مازو برابر در آب پخته صاف کرده بیمار در آب بنشیند.
جفت بلوط ۵ گرم
مازو ۵ گرم
خون سیاوشان ۵ گرم
گل ارمنى ۱۰ گرم
نرم کوبیده اول موضع را با روغن گل چرب کرده سپس بر آن بپاشند.
اگر مزاج بیمار خیلى سرد باشد دارچینى ، بلوط، مرزنجوش ، مازو، تخم تره را نرم کوبیده جوشانده تا خمیر شود، بر پشت بیمار ضماد نمایند یا بیمار را در آب جوشانده آن بدون نرم کوبیدن بنشانند اگر علت شلى عضله تنگ کننده مقعد، به علت سردى ، ضعف ، ناتوانى ، و غیره بوده باشد علائمش ‍ این است که به آسانى جا رفته و باز به سادگى بیرون مى آید در این حال با روغن گل چرب کرده و از سفیداب قلع ، مازو گلنار و تخم شبت ، سرمه ، پوست انار، صدف سوخته آقاقیا، و سقز از هر کدام ۵ گرم همه را نرم کوبیده به محل بیمارى بپاشند و از داروهاى قابضى که در ورم مقعد تجویز شده است براى این بیمارى به صورت حمام داروئى بکار برند (بیمار در آب جوشانده آن بنشیند).
و بعد از آن فرفیون را نرم کوبیده با روغن قسط و یا روغن بابونه آمیخته بمالند یا از جوشانده میوه درخت کاج و آقاقیا و مازو و بلوط آبزن نمایند آب مورد و آب بارهنگ را مخلوط کرده به محل بیمارى بمالند.
یا اینکه اول با روغن قسط چرب کرده سپس سفیداب قلع ، مورد، تخم تره ، اذخر، مقل و کندر را نرم سائیده به محل بیمارى بپاشند.
نسخه :
تخم ریحان ۵۰ گرم نرم سائیده با ۱۰۰ گرم عسل مخلوط کرده به محل بیمارى بمالند و تا ممکن باشد از رفتن به حمام و خوردن لبنیات بپرهیزند.
خارش مقعد
مهمترین عامل تحریک این موضع به صورت خارش ، وجود کرمهاى ریز در مقعد است زیرا کرم هاى نر و ماده جفت گیرى در اینجا جمع مى شوند.
نسخه :
تنباکو ۵/۲ خوب سائیده با ۱۰ گرم روغن وازلین مخلوط کرده هر شب پنبه اى گرد کرده (به صورت فندق ) پنبه مزبور را در روغن ها مالیده مثل شیاف استعمال نمایند:
صبح هنگام اجابت مزاج پنبه خارج مى شود اگر بدون وجود کرمها بیمار مبتلا به خارش باشد مى توان محل را با روغن کرچک چرب نمود و از آب انار ترش و عسل یا از آب صبر به محل خاش مالید و یا اینکه ۵/۲ گرم زاج ۵ گرم گل زوفا را نرم کوبیده با ۲۰ گرم پیه مرغ مخلوط کرده به صورت شیاف استعمال نمایند.
اگر خارش به علت حساسیت ، عرق سوز و آلرژیهاى پوستى باشد آب لیمو و کافور و سفیداب قلع را با قدرى شکر آمیخته محل را بشویند.
نسخه :
این نسخه براى همه خارشها چه در اثر حساسیت و چه به علت وجود کرمهاى ریز و غیره باشد بسیار موثر است .
مدرا سنگ ۵ گرم
سفیداب قلع ۵ گرم
اکسید دوزنگ ۵ گرم
اسید بوریک ۵ گرم
گورگرد زرد ۵/۲ گرم
همه را با ۵۰ گرم وازلین استریل و یا روغن کنجد مخلوط کرده بمالند و محل را با آب جوشانده میوه کاج بشویند.