درمان ماليخوليا در طب سنتی

اين بيمارى داراى علائمى متغير و ناثابت كه با تغيير افكار و گمانهاى فاسد و زمانى با ترس و وحشت همراه است و از حالت درندگى و بى قرارى تا مرز آدم كشى پيش مى رود.
در نزد مزاجهاى سوداوى بيشتر خودنمائى مى كند بعضى ها ديدن شئى وحشتناك و عده اى احساس چيزى در گلو و دسته اى با وحشت و اضطراب بيمارى را نشان مى دهند.

رمان :
بر حسب مزاج درمان را بايستى شروع كرده بطور كلى اين بيماران را بايد از غذاهاى مقوى و داروهاى پر انرژى معالجه كرد و داروهاى مقوى قلب و معده مفيد است ، غم و اندوه و ناآرامى براى آنها زيان آور است قبل از غذا دوش گرفتن و شستن سر با آب گرم مفيد است ، از غذاهاى خشك و يبوست آور بايستى پرهيز كرد موى سر و بدن را بايستى كوتاه كرد و در تقويت بدن كوشيد.
لباس تميز، بوى خوش ، محيط پاكيزه ، اطعمه لطيف و چرب كردن بدن با روغن بادام شيرين و يا روغن بنفشه مؤثر است ، دم كرده افتيمون و دادن ماءالجبين بسيار نافع است اگر ماده بيمارى زا در سر تمكين يافته باشد بايستى سه عمل زير را انجام داد.
۱ – كم كردن و تحليل ماده ۲- شستشوى سر با داروهاى گرم ۳- تقويت عمومى و قلب .
ماليخوليا با علت دموى (پرخونى )
علائم :
اختلاط ذهن ، خنده زياد، سرخى صورت و چشم ها، پرخونى عروق ، سنگينى سر، تندى نفس ، تمايل بدن به سرخى و قرمزى ،
درمان :
از بيمارانى كه خون زياد دارند، و هماتوكريت آنها بالا است و فشار خونشان نيز زياد است ، اول بايستى خون گرفته شود سپس از دستور زير استفاده نمايند.
نسخه :
گل بنفشه ۱۵ گرم
گل نيلوفر ۵ گرم
گل گاوزبان ۱۰ گرم
عناب ۲۵ گرم
سه پستان ۲۰ دانه
همه را نيم كوب كرده ۷ روز پس از جوشانيدن صبح و عصر ميل نمايند.
پس از تمام شدن دستورات بالا شربت بنفشه ^(۱۶) يا شربت افتيمون ^(۱۷) به مدت ۷ روز به كار برند، در اين مدت گل بنفشه ، گل نيلوفر، برگ كاهو، جو، پوست خشخاش از هر كدام مقدارى كافى در يك ظرف بزرگ جوشانده و بيمار را در آب آن به خوابانند يعنى به طريق حمام داروئى به كار برند.
از كلم ، گوشت بز، بادنجان ، عدس ، باقلا، و غذاى شور بپرهيزند. اگر بيمار مبتلا به بيخوابى است با داروهاى حمام داروئى بالا سرشويه نمايند. هفته اى دو روز از داروى اطريفل صغير با فرمول زير استفاده كنند (روزى ۳ قاشق مرباخورى )
فرمولاطريفل صغير
هليله كابلى ۱۵ گرم
هليله سياه ۱۵ گرم
پوست هليله زرد ۱۰ گرم
آمله مقشر ۱۵ گرم
همه را نرم كوبيده خوب بسايند در ۲۵۰ گرم عسل ريخته روزى ۳ قاشق مرباخورى .
اگر بيمار ضعيف باشد، افتيمون و هليله سياه از هر كدام ۵ گرم انتخاب كرده در ۱۰۰ گرم شكر كوبيده دو روز اين مقدار را بدهند.
نسخه زير خيلى موثر و مفيد است
افتيمون ۵ گرم
گل سرخ ۵ گرم
گل بنفشه ۱۰ گرم
باديان ۱۰ گرم
گل گاوزبان ۱۰ گرم
بادرنجويه ۲۰ گرم
پس از نيم كوب كردن ۷ قسمت نموده صبح و عصر پس از جوشاندن ميل نمايند.
نسخه موثر ديگر
سنا ۲ گرم
گل سرخ ۱۰ گرم
افتيمون ۵ گرم
پوست هليله زرد ۳ گرم
هليله سياه ۱۰ گرم
بسفايج ۵ گرم
باديان ۱۰ گرم
ريشه شيرين بيان ۲۵ گرم
اسطوخدوس ۱۰ گرم
پرسياوشان ۱۰ گرم
شاه تره ۵ گرم
گل گاوزبان ۱۰ گرم
بادرنجويه ۱۵ گرم
گل بنفشه ۱۵ گرم
سه پستان ۳۰ دانه
مويز ۴۰ دانه
همه را پاك كرده ، غير از مويز بقيه را نيم كوب نموده روزى ۲۰ گرم از اين مخلوط را جوشانده صبح ناشتا و عصر ميل نمايند.
ماليخوليا با مبداء سوداوى و صفراوى
نسخه :
هليله كابلى ۱۰ گرم
هليه سياه ۱۰ گرم
پوست هليله زرد ۱۰ گرم
ابريشم مقرض ۱۰ گرم
شاه تره ۵ گرم
گل گاوزبان ۱۰ گرم
بادرنجويه ۱۰ گرم
اسطوخدوس ۱۵ گرم
بسفايج ۱۰ گرم
مصطكى ۲۰ گرم
تخم گشنيز ۵ گرم
همه را نرم كوبيده در نيم كيلو عسل روزى سه قاشق مرباخورى اين دستور مقوى قلب و جسم و مقوى اعصاب است .
شربت بنفشه ، شربت نيلوفر، تمرهندى ، آلوچه برقانى ، ترنجبين و شيرخشت نيز مفيد است .
نسخه ديگر
گاو زبان ۱۵ گرم
تخم گشنيز ۵ گرم
ابريشم مقرض ۵ گرم
بهمن سفيد ۵ گرم
صندل سفيد ۲۰ گرم
تخم بالنگو ۱۰ گرم
تخم فرنجمشگ ۵ گرم
همه را نرم كوبيده در نيم كيلو عسل روزى سه قاشق مرباخورى
ماليخوليا با مبداء كامل سوداوى
علائم :
اين بيمارى در مزاج سوداوى حالت سخت بيمارى را ظاهر مى سازد از قبيل وهم ، فزع گريه زارى شديد، خيالات بد، حب وحدت (يكى را شديدا دوست داشتن ) ضعف تن .
درمان :
دادن كمپوت سيب ، كمپوت به ، عرق بيدمشگ ، عرق گاوزبان ، عرق صندل .
اقتيمون ۵/۲ گرم + افسنطين ۵/۲ گرم دم كرده با عسل اين مقدار براى يك روز كافى است بايستى تا بهبودى بيمارى ادامه داده شود.
نسخه :
گل گاوزبان ۱۰ گرم
گل بنفشه ۱۵ گرم
گل نيلوفر ۵ گرم
تخم بالنگو ۵ گرم
نرم كوبيده در ۲۰۰ گرم گل قند حل كرده روزى سه قاشق مرباخورى پس از تمام شدن اين دارو، مى توان از ايارج فيقرا و افتيمون روزانه استفاده نمود، بايد غذاهاى گرم به بيمار داده نشود بهتر است از غذاهاى خنك استفاده شود.
ماليخوليا در مزاج گرم (از درمان زير استفاده شود)
گل سرخ ۱۰ گرم
صندل سفيد ۵ گرم
طباشير ۵ گرم
تخم خرفه ۱۵ گرم
ريوند چينى ۵ گرم
بادرنجويه ۱۰ گرم
گل ارمنى ۱۰ گرم
گاوزبان ۱۰ گرم
عود ۵ گرم
گشنيز ۵ گرم
قرنفل ۵ گرم
نرم كوبيده در شربت سيب حل كرده روزى ۳ قاشق مرباخورى .
ماليخوليا در مزاجهاى سرد
علائم :
اگر با تندى نبض ، گرمى بدن همراه نباشد از داروى زير استفاده مى شود.
كهربا ۱۰ گرم
بسد ۱۰ گرم
مرواريد ۱۰ گرم
ابريشم ۱۰ گرم
زرنباد ۱۰ گرم
دورنج ۱۰ گرم
بهمن سرخ ۲۰ گرم
بهمن سفيد ۲۰ گرم
سنبل ۵ گرم
قرنقل ۵ گرم
سازج ۵ گرم
جند بيدستر ۵ گرم
زنجبيل ۱۰ گرم
دارفلفل ۵ گرم
همه را نرم كوبيده ، سه برابر وزن همه آنها عسل اضافه كرده روزى سه قاشق مرباخورى ، داراى فوق را پس از آماده كردن مدتى نگهداشته بعدا مصرف نمايند تا خوب حل شود.
داروى فوق براى خفقان ، تقويت قلب ، باز كردن رنگ رخسار و بر طرف كردن حالات صرعى ، فلج و لغوه و تبهاى نامنظم بكار برده مى شود.
نسخه :
افتيمون ۵ گرم
سنا ۱۵ گرم
هليله كابلى ۱۵ گرم
گل بنفشه ۱۵ گرم
بسفايج ۱۰ گرم
باديان ۱۰ گرم
پرسياوشان ۵ گرم
ريشه كاسنى ۲۰ گرم
عناب ۲۰ دانه
آلوچه برقانى ۴۰ دانه
سه پستان ۲۰ دانه
پس از مخلوط كردن روزى ۱۰ گرم جوشانده در دو نوبت بدهند.
ماليخوليا با مبداء وخامت كامل مغز
اين نوع بدترين حالت مرض است و بيشتر در نزد كسانى كه رقيق الفكر هستند و شب و روز در حل مشكلات و مسائل غامض مشغولند ديده مى شود، حالت بيدارى شديد در شب و فكر زياد از علائم بيمارى است ، راه رفتن در آفتاب ، به مدت زياد و خوردن چيزهاى گرم و چرب و محركات مغزى مثل پياز، سير، تره باعث تشديد مرض خواهد شد، بيمار لاغر شده ، نبض ضعيف و دچار اختلال گشته سر و صورت بيمار از ساير جاها لاغر و پژمرده تر مى شود، حالت وسواس شديد و خيره روى زمين نگاه كردن از حالات مخصوص اين مرض است .
درمان :
خون گيرى در مبتلايان به فشار خون و چاقهاى دوران يائسگى راه اصلى كم كردن حالات مرضى است شستن سر و روى با آب بنفشه و نيلوفر و دادن غذاهائى كه از گوشت بره و مرغ و بزغاله تهيه شده باشد و خوردن فالوده از شكر و نشاسته و روغن بادام توصيه مى شود.
شستشوى سر با آب جوشيده و يا جو نيم كوب شده يا گل بنفشه يا برگ كاهو و گل نيلوفر كوبيده يا گل بنفشه تخم كدو مفيد است و يا گل نيلوفر را كوبيده بر سر قرار دهند يا از آب جوشانده آن سر را بشويند. گلاب يا گلهاى خنك را بو كنند از امور جنسى و كارهاى سنگين و صدمه خوردن بپرهيزند سلامتى ساير اعضاء بدن را بايستى كاملا رعايت كرد چه اگر يكى از اعضاء بيمار باشد باعث تشديد مرض خواهد شد.
نسخه براى انواع ماليخوليا
هليله سياه ۱۵ گرم
هليله كابلى ۱۵ گرم
پوست هليه زرد ۱۰ گرم
آمله مقشر ۱۰ گرم
ابريشم مقرض ۱۰ گرم
شاه تره ۵ گرم
گاوزبان ۱۰ گرم
بادرنجويه ۱۰ گرم
اسطوخدوس ۱۵ گرم
بسفايج ۱۰ گرم
مصطكى ۳۰ گرم
تخم گشنيز ۵ گرم
همه را نرم كوبيده ، سه برابر همه داروها عسل اضافه كرده ، روزى سه قاشق مرباخورى .
نسخه ديگر (اين نسخه علاوه بر ماليخوليا براى اعصاب و تب مؤثر است )
گل گاوزبان ۵ گرم
تخم گشنيز ۵ گرم
ابريشم مقرض ۱۰ گرم
بهمن سفيد ۲۰ گرم
صندل سفيد ۵ گرم
تخم بالنگو ۱۵ گرم
فرنجمشگ ۱۵ گرم
همه را نرم كوبيده در ۲۵۰ گرم عسل حل كرده روزى سه قاشق مرباخورى .
نسخه (اين نسخه علاوه بر ماليخوليا براى وسواس خفقان و ضعف قلب نيز مفيد است )
آب سيب ۲۵۰ گرم
آب به ۲۵۰ گرم
آب امرود ۲۰۰ گرم
عرق بيدمشك ۲۵۰ گرم
گلاب ۲۵۰ گرم
عرق گاوزبان ۲۵۰ گرم
عرق صندل ۲۵۰ گرم
نبات نيم كيلو
همه را جوشانيده تا به قوام آيد روزى سه قاشق مرباخورى
جنون مانيا
اين بيمارى را جنون سبعى يا جنون درندگان گويند، صاحب اين بيمارى هر چه را ببيند مى شكند، مى زند، پاره مى كند، و مرتبا مى خواهد به اطرافيان حمله ور شود اين بيمارى بيشتر در اثر حالات سوداوى و صفراوى زياد ديده مى شود.
مانيا با حالت سوداوى شديد
پوست لاغر و چسبيده به بدن و پوست تيره رنگ و گرفته و اكثر با حالت خاموشى و ساكت ، اما اگر شروع به سخن كند به زودى دست بردار نيست و مرتبا تكرار مى كند و اگر عصبانى شد ديرتر فرو مى نشيند گاهى به قصد خودكشى كارى را انجام مى دهد.
مانيا با حالت صفراوى شديد
كثرت اضطراب ، سرعت ، شرارت ، و سرعت زوال عقلى يعنى زود عصبانى مى شوند و زود هم فرو مى نشينند، درهمى كلمات ، و زايل شدن عقل ، و كثرت كلام بيهوده از علائم اين مرض است .
درمان :
بر حسب علت مرض درمان را بايستى شروع كرد و بايستى ماءالشعير (آب جو اسلامى ) و محركات قلب و بدن تجويز شود در صورت يبوست مزاج آب تمرهندى آب آلو و شربت نيلوفر به كار مى برند.
نسخه :
سنا ۵ گرم
اسطوخدوس ۳۰ گرم
هليله سياه ۱۰ گرم
گل بنفشه ۱۵ گرم
گل سرخ ۱۰ گرم
تاجريزى ۵ گرم
افتيمون ۵ گرم
تمرهندى ۲۵ گرم
مويز ۵۰ گرم
غير از مويز همه را نيم كوب كرده ۱۵ قسمت نموده مويزها را نيز به آنها تقسيم كرده جوشانده يك ليوان صبح و يكى عصر ميل نمايند.
اگر بهر جوشانده ۱۵ گرم ترنجبين شيره كش شده اضافه كنند بهتر است .
حمق
يعنى نقصان يا ابطال فكرى و از بين رفتن افكار.
درمان :
شربت اسطوخدوس ، شربت افتيمون ، و مقويات مغز مفيد است .